We zijn altijd op zoek naar nieuwe vrijwilligers. Op alle locaties kunnen we extra handjes gebruiken. Maar nu zijn we speciaal op zoek naar vrijwilligers voor de schooltuinen. Er werken daar betaalde krachten en een team enthousiaste vrijwilligers om het complex zo mooi mogelijk te houden. Jaarlijks hebben circa 500 Zaanse scholieren er ook een tuintje, van april tot oktober. Wil jij ons én natuurlijk ook de Zaanse kinderen helpen om ook in 2025 weer voor een prachtige oogst te zorgen? Neem contact op met onze coördinator, Nicolette Zwart: n.zwart@znmc.nl. Zie ook de bijlage voor meer informatie.

Het is al langer bekend dat het niet goed gaat met de biodiversiteit. Veel soorten verdwijnen of nemen enorm af in aantal. Dat geldt bijvoorbeeld voor insecten, waarvan de totale biomassa in enkele decennia met 75% is afgenomen. Sommige mensen denken misschien dat een afname van insecten “wel prettig” is, maar die realiseren niet dat veel insecten een belangrijke rol spelen in de voedselkringloop (behalve de bijen, zijn veel andere insecten ook perfecte bestuivers en vaak essentieel voedsel voor vogels en andere dieren).
Er kwam daarom bijzonder goed nieuws van de schooltuinen. Tom Kisjes (oud-directeur, en tegenwoordig enthousiast vrijwilliger van het ZNMC) meldde dat hij in 2023 grote witte larven aantrof in de composthoop. Een jaar later zijn deze larven “uitgeslopen” en blijken het neushoornkevers te zijn. De neushoornkever is een van de grootste insecten in Nederland en tamelijk zeldzaam. De kever komt nog wel in Nederland voor, vooral in composthopen van volkstuincomplexen, maar meestal niet in zulke grote aantallen als nu op de schooltuinen. Wij zijn er dus trots op en blij mee. En wie goed kijkt, ziet dat het ook een prachtig diertje is!

Kom deze week eens langs bij onze schooltuinen in het Darwinpark (tegenover de Stadsboerderij). Je kunt er een rondje lopen en genieten van alle zonnebloemen die prachtig groeien op het terrein. Ook kun je de tuintjes van de circa 400 Zaanse leerlingen bewonderen. En natuurlijk kun je een heerlijke pompoen – perfect voor een lobberig soepje! – uitkiezen en kopen voor weinig. Maar wacht niet te lang, want anders zijn alle pompoenen al vergeven.
De oogst viel dit jaar helaas een beetje tegen op de schooltuinen. Het weer, en dan vooral de overvloedige regen, was daarbij een spelbreker, Er kwam vaak meer onkruid omhoog dan groente… Hopelijk gaan we een iets droger schooltuinenjaar tegemoet. Alhoewel, die onzekerheid maakt het tuinieren natuurlijk ook juist erg leuk!

Ook in Oostzaan verzorgen wij het schooltuinenwerk. Het afgelopen schooljaar heeft Daniëlle de Ruijter deze verantwoordelijke taak overgenomen van Annemieke V/d Velde. De kinderen en vrijwilligers van de schooltuinen waren erg enthousiast over de samenwerking met Daniëlle. En op het resultaat kan iedereen enorm trots zijn. Het hele complex staat weer vol smakelijke groenten. Megagrote pompoenen, glanzend groene sperziebonen, aantrekkelijke courgettes, rijen vol wortelen, knalgrote kolen, roodglanzende bieten en de fleurigste bloemen. Echt een genot om er rond te lopen en te bewonderen wat de leerlingen het afgelopen jaar gekweekt hebben. Op de open avond was het gezellig druk en werd al vooruitgekeken naar de komende weken. Want er volgt in de week van 16 oktober ook nog een leuke verrassing voor de kinderen!

We kunnen een rijstplantage beginnen… of een zwembad. Het is nog niet vaak zo nat geweest op ons schooltuinencomplex. ‘Er valt eens in de 100 jaar zoveel regen,’ vertelt beheerder Jacqueline Smit nuchter. ‘Het zal wel weer droger worden.’ Dat hopen we dan maar. Feit is dat we afgelopen week een paar groepen hebben moeten afzeggen – want in deze nattigheid tuinieren is geen pretje. De weersverwachtingen zijn gelukkig goed voor de komende tijd, dus hopelijk blijft het bij deze paar annuleringen.

Een deel van het schooltuinencomplex werd in de wintermaanden gebruikt als verzamelplaats voor zaailingen. BomenNu heeft honderden boompjes geoogst op plekken waar ze niet gewenst waren, zoals in de Kalverpolder. Deze zaailingen zijn de afgelopen tijd dus opgeslagen op ons terrein.
Afgelopen zaterdag was de tweede “uitdeeldag”. Ook deze keer was dat een overweldigend succes. Er kwamen veel mensen die één boompje wilden om hun tuin op te vrolijken, en sommigen namen een hele karrenvracht bomen mee. Bijvoorbeeld om een weiland te omheinen of om een natuurlijke afscheiding te realiseren. De bomenhub is daardoor helemaal leeg. Erg fijn, omdat wij het complex vanaf april weer volledig gaan gebruiken voor schooltuintjes.

Afgelopen zaterdag konden geïnteresseerden op ons Schooltuinencomplex een boompje uitzoeken. Bomen Nu gebruikt een deel van ons complex een paar maanden om zaailingen en struiken op te slaan. Vrijwilligers van deze organisatie halen deze boompjes uit gebieden waar bomen niet gewenst zijn, zoals de Kalverpolder en andere Veenweidegebieden. In deze gebieden wordt ervoor gekozen om bomen te verwijderen, omdat bomen en weidevogels niet samengaan. In bomen (en struiken) verschuilen predatoren zich namelijk graag, en wanneer dat te vaak gebeurt ben je als weidevogel(jong) al snel kansloos.
De vrijwilligers van Bomen Nu hebben een paar uur staan uitdelen en in die tijd meer dan 2000 zaailingen uitgedeeld. Deze boompjes kunnen iemands tuin nog mooi verfraaien. Zo helpen we mee aan het vergroenen van Zaanstad!

Van oktober tot april gebeurt er normaal gesproken niet zo heel veel op ons schooltuinencomplex. Natuurlijk, we maken het terrein winter-klaar en zorgen er vanaf februari voor dat er een paar maanden later weer schoolklassen kunnen tuinieren. Het échte schooltuinwerk vindt pas plaats vanaf begin april.
Dit jaar wordt een deel van het complex gebruikt als “bomenhub”. Dit gebeurt in samenwerking met de organisatie Bomen nu. Zij kuilen enkele duizenden boompjes bij ons in, die gerooid zijn in bijvoorbeeld de Kalverpolder. Vanaf februari zijn deze boompjes op te halen door geïnteresseerden. Over de precieze data zullen we later berichten.
Wij vinden het leuk dat we op deze manier een bijdrage kunnen leveren aan het boomrijker maken van Zaanstad. Ondertussen staan wij natuurlijk zelf ook niet stil. Op 10 januari is een deel van het complex geploegd. Dat was nog een hele klus: eerst was de grond veel te nat, daarna trok de vorst erin. Gelukkig is het uiteindelijk toch goed gelukt en kunnen we vanaf april weer leerlingen van het basisonderwijs tuinonderwijs aanbieden.